Het kiezen van een krachtvoer voor je paard is een lastige klus. De laatste jaren lijkt het aantal merken krachtvoeders voor paarden alsmaar toe te nemen. Zeker als je op internet zoekt, zie je door de bomen het bos niet meer. Elke fabrikant prijst zijn waar aan als meest gezonde voor je paard. En heeft voor elk type paard, sportdiscipline, ras of kleur wel een variant in zijn assortiment. De keuze is reuze, maar nu?
Krachtvoeringrediënten
Krachtvoer heet eigenlijk een aanvullend voer. Dat zegt meteen wat het is. Het is een aanvulling op de rest van het rantsoen, oftewel het ruwvoer. Het zal dus een aanvulling moeten zijn van voedingsstoffen waar het paard behoefte aan heeft. Een voerfabrikant maakt een keuze aan ingrediënten om het voer mee te formuleren. Dan stelt hij de eisen op van de categorie paarden waar het voer voor bedoeld is en maakt een samenstelling. De ingrediënten zijn plantaardige producten uiteenlopend van volle granen, bijproducten van granen, zaden en hun bijproducten, ruwvoeders, bonen en hun bijproducten, bijproducten van de suiker- of sapindustrie, oliën en mineralen. De keuze van de ingrediënten is bepalend voor de gehalten van het eindproduct. Met een groot aandeel granen zal het eindproduct rijk zijn makkelijk verteerbare energie uit zetmeel en suikers. Maken vezelrijke bijproducten zoals haverkaf of sojahullen een groot deel uit van de samenstelling dan levert het voer weinig snelle energie, maar meer trager vrijkomende energie via de fermentatie door de microflora in de dikke darm. En zo zijn er tal van keuzen te maken. Wederom, de keuze is reuze!
Voedingsstoffen uit krachtvoer
Krachtvoer levert extra energie, eiwit, mineralen en vitaminen. Daarnaast kunnen extra toevoegingen aan het krachtvoer de gezondheid verbeteren, zoals bijvoorbeeld probiotica of extra omega-3 vetzuren. Hoe mooi alles ook klinkt en aannemelijk het lijkt, stel je altijd de vraag of het krachtvoer de juiste aanvullingen levert voor jouw paard. Niet elk paard is hetzelfde en heeft dezelfde behoeften. Als basis voor wat het paard nodig heeft, voer je het ruwvoer. Daarmee neemt het paard al een groot aandeel van de benodigde voedingsstoffen op. Heeft het paard daarnaast meer energie nodig, dan moet je bedenken of dit snel of langzaam beschikbare energie moet zijn. Sportpaarden die snelle en krachtige inspanningen doen, hebben baat bij een krachtvoer met een redelijk aandeel zetmeel en suikers. Paarden die wel energie nodig hebben, maar geen hoge sportprestaties verrichten kunnen beter de energie halen uit vezelrijke grondstoffen. Zetmeel is een energiebron uit granen die weliswaar snel beschikbaar is, maar in het verteringsstelsel van het paard ook een risico kan zijn voor koliek of maagzweren. Voor de juiste krachtvoer keuze heb je informatie nodig over de behoefte van het paard, én over de kwaliteit en gehalten van het ruwvoer. Pas dan weet je welke aanvulling het paard nodig heeft en met welke ingrediënten deze ingevuld moet worden.
Lees het voerlabel
Het voeretiket geeft informatie over de ingrediënten, de toevoegingsmiddelen en de gehalten van eiwit, vet, vezels en mineralen. Wat er op een etiket moet staan is wettelijk vastgelegd. Informatie over het aandeel zetmeel&suiker hoort daar niet bij en zal er vaak niet opstaan. Gelukkig hebben veel fabrikanten meer details over de voeders op hun website staan. De ingredientenlijst is zodanig opgebouwd dat ingrediënten die het grootste aandeel van het voer uitmaken als eerste genoemd worden. Staan er in een relatief korte lijst vier of vijf graansoorten bovenaan, dan is het een granenrijk product. Dit heeft tot gevolg dat een groot deel van de energie uit het voer geleverd wordt door zetmeel en suikers. En zal het een Z&S gehalte van 35% of meer bevatten. Het eiwitgehalte ligt vaak rond de 10%, behalve voor merrie- en veulenvoeders, dan is het hoger. Niet alleen het aandeel eiwit, maar ook de samenstelling van de aminozuren kan soms belangrijk zijn. Voor de spieropbouw van sportpaarden zijn de juiste aminozuren nodig. Deze tref je aan in grondstoffen zoals sojabonen of sojaschroot. Door de ingrediëntenlijst te beoordelen kan je zien of deze gebruikt zijn in het voer. Om zeker te weten dat je paard alle mineralen en vitaminen krijgt die nodig zijn (en niet teveel!), is met de gehalten van het voerlabel een rantsoenberekening te maken. Je Voedingsconsulent Paard dierenarts kan je hiermee helpen.
Kies je of gok je?
Niet iedereen is uitvoerig bezig het meest geschikte krachtvoer te kiezen. Eerlijk gezegd kiezen de meeste paardeneigenaren een voer uit op basis van een mooi etiket, de prijs en reclameteksten. Maar weinigen laten echt het krachtvoer berekenen op basis van het ruwvoer en het paard. En het komt dan ook heel vaak voor dat de keuze niet juist is gebleken. Als je het verkeerde krachtvoer geeft, kan het zijn dat het paard sneller te dik wordt, of teveel temperament krijgt, of last van verteringsklachten. De relatie met het voer wordt niet direct gemaakt en met supplementen gaat men de klachten te lijf. Uiteindelijk is het tijd voor de dierenarts. Dan is het eerst zaak om de gezondheidsproblemen te verhelpen. Soms blijft het daarbij en kan de cirkel weer overnieuw beginnen. Gelukkig zijn veel dierenartsen in staat om het hele voer en management te beoordelen en zal hij/zij proberen dit aan te passen om herhaling te voorkomen. Het heeft ondertussen wel wat geld gekost. Door minder te gokken en beter en bewust te kiezen, krijg je meer controle over de gezondheid van je paard.
Krachtvoerkeuze
De juiste krachtvoer keuze is niet eenvoudig. In alle voersoorten die er zijn, komt heel vaak dezelfde soort samenstelling voor. De verschillen in gehalten zijn dan minimaal. Begin met het vaststellen van de gewenste gehalten aan eiwit, zetmeel&suikers, vezels en vetten. Deze zijn anders voor sportpaarden dan voor paarden die niet werken of voor paarden met bepaalde gezondheidsklachten. Zo kan je al een aardige selectie maken. Voor paarden die rustig eten en goed kauwen is brok net zo goed als muesli. Muesli heeft als voordeel dat paarden daar ietsje langer op kauwen en dus ietsje rustiger gaan eten. Maar wat luzernestengels door de brok mengen heeft hetzelfde effect. Wil je een hoog vetgehalte in het voer, omdat het paard erg mager is bijvoorbeeld, dan kom je meestal uit op een muesli, omdat dit in brok niet goed te verwerken is. De granen in het voer zijn soms voorbehandeld (graanvlokken, thermisch ontsloten, gepoft, etc) en daarmee beter te verteren als het paard zelf niet goed kauwt. Hiervoor kan je kiezen als je paard ouder is of voor paarden die een hoge dosering krachtvoer nodig hebben. Een hoge mate van verteerbaarheid in de dunne darm is dan belangrijk om doorstroming van zetmeel naar de dikke darm te voorkomen en het risico op verteringsklachten te beperken. Al met al een aardige puzzel dus. Zeker iets om even bij stil te staan.
Kies bewust het voer dat past bij je paard. Ga niet elke keer van voer veranderen, want dan krijgt het paard gezondheidsklachten!
